Οι πληθυσμοί του Βόρειου Ατλαντικού βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό και φέτος 33 από τα ποτάμια της χώρας έκλεισαν κατά τη διάρκεια της αλιευτικής περιόδου καθώς η εκτροφή σολομού και η κλιματική κρίση απειλούν το μέλλον των ψαριών.

«Τι είναι η Νορβηγία χωρίς τα φιόρδ και τα βουνά;» ρωτάει η Ann-Britt Bogen από την κουζίνα της που φωτίζεται από τα κεριά, τον άγριο ποταμό Gaula που κυλάει έξω από το παράθυρο, την πλαγιά του λόφου καλυμμένη από χαμηλά σύννεφα. Για αιώνες, ο ποταμός, που εκτείνεται 153 χιλιόμετρα (95 μίλια) από τα βουνά κοντά στα σουηδικά σύνορα μέχρι το φιόρδ Τρόντχαϊμ, προσελκύει σολομούς –και ψαράδες– χρόνο με τον χρόνο.

Όμως αυτή την άνοιξη ο σολομός, ιδιαίτερα το μεσαίο και μεγαλύτερο ψάρι, δεν επέστρεψε από τον ωκεανό, προκαλώντας τέτοιο συναγερμό για την κατάρρευση του πληθυσμού του σολομού που ο ποταμός, μαζί με δεκάδες άλλους στην κεντρική και νότια Νορβηγία, ήταν απότομα έκλεισε για πρώτη φορά.

Οι επισκέπτες ακύρωσαν τα σχέδιά τους και έμειναν μακριά, αφήνοντας την περιοχή, η οποία περιστρέφεται γύρω από το ψάρεμα σολομού, νιώθοντας «σαν ημέρα της μοίρας», σύμφωνα με την Bogen, η οποία διευθύνει το Gaula Fly-fishing Friends και έχει ένα ψαράδικο στο οικογενειακό της αγρόκτημα. Το ποτάμι θα είναι πλέον κλειστό μέχρι τις 31 Αυγούστου, όταν τελειώνει η σεζόν. «Χωρίς τον σολομό, το Gauldalen είναι απλώς μια κοιλάδα – μια άδεια κοιλάδα».

Οι επιστήμονες προειδοποιούν για τη ραγδαία μείωση του πληθυσμού του σολομού του Βορείου Ατλαντικού εδώ και χρόνια, ο οποίος στη Νορβηγία έχει συρρικνωθεί από περισσότερο από ένα εκατομμύριο στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σε περίπου 500.000, μια πτώση που συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την κλιματική κρίση. Τώρα, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι τα αποθέματα σολομού του Ατλαντικού βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό. Οι ειδικοί λένε ότι το είδος βρίσκεται σε άμεση απειλή από την εκτροφή σολομού, γεγονός που οδήγησε σε αποδράσεις (συμπεριλαμβανομένων των άρρωστων ψαριών), μια δραματική αύξηση των θαλάσσιων ψειρών και θα μπορούσε να οδηγήσει στην αντικατάσταση του άγριου σολομού από ένα υβριδικό είδος.

Ο Torbjørn Forseth, ερευνητής σολομού στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Έρευνας της Φύσης (Nina) και επικεφαλής της Νορβηγικής επιστημονικής συμβουλευτικής επιτροπής για τη διαχείριση του σολομού του Ατλαντικού, λέει ότι ο άγριος νορβηγικός σολομός θα μπορούσε να εξαφανιστεί.

«Αντικαθιστούμε τον άγριο σολομό με σολομό φάρμας φυγής», λέει. «Αυτή είναι μακροπρόθεσμα μια σημαντική απειλή γιατί τότε θα χάσεις όλες αυτές τις τοπικές προσαρμογές».

Καθένας από τους 450 ποταμούς σολομού της Νορβηγίας έχει τον δικό του σολομό που έχει προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες συνθήκες του τοπικού περιβάλλοντος. «Αν αυτό αντικατασταθεί με ένα υβρίδιο μεταξύ άγριου και εκτρεφόμενου σολομού, τότε χάνετε κάτι πολύ, πολύ σημαντικό».

Αν και οι ευρύτεροι παράγοντες που συνδέονται με την κλιματική κρίση δεν είναι κάτι για το οποίο η Νορβηγία μπορεί να κάνει γρήγορα κάτι, ο ανθρωπογενής αντίκτυπος της ιχθυοκαλλιέργειας είναι κάτι που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί γρήγορα, λέει ο Forseth. Ζητεί μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στη διαχείριση των ιχθυοτροφείων, διαχωρίζοντας τους πληθυσμούς των εκτρεφόμενων και των άγριων ψαριών. Η ανοιχτή γεωργία στη θάλασσα, πιστεύει, έχει φτάσει στο «βιολογικό της όριο».

Η φετινή κατάρρευση του σολομού - από τη νοτιοανατολική Νορβηγία κοντά στα σύνορα με τη Σουηδία έως ακριβώς βόρεια του Τρόντχαϊμ - δεν μοιάζει με τίποτα που έχει δει ποτέ στα 25 χρόνια μελέτης του σολομού του Ατλαντικού. «Ανησυχώ για το μέλλον», λέει.

Ο σολομός στη Νορβηγία χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πίσω, αλλά το άθλημα του fly-fishing όπως είναι γνωστό σήμερα εισήχθη από τους Άγγλους τη δεκαετία του 1820. Το ξαφνικό κλείσιμο 33 ποταμών, συμπεριλαμβανομένου του Gaula, μόλις τρεις εβδομάδες μετά την περίοδο αλιείας σολομού τον Ιούνιο ήταν σοκ για πολλούς. Αλλά η Bogen λέει ότι δεν εκπλήσσεται.

Μια άποψη δείχνει τις Ανεμώνες στα πεδία Jan Mayen Vent Fields στην Αρκτική Mid-Oceanic Ridge σε βάθος περίπου 500 μέτρων, σε αυτήν την αχρονολόγητη εικόνα φυλλαδίου. Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν, Κέντρο Έρευνας Βαθέων Θαλασσών

Η Νορβηγία μήνυσε για σχέδια εξόρυξης βαθέων υδάτων

«Κάτι συνέβη το 2023, αλλά η πτώση ήταν εμφανής εδώ και χρόνια και όλες οι έρευνες δείχνουν όλες τις ίδιες τάσεις», λέει. «Είναι μια τέτοια πτώση και συμβαίνει πολύ γρήγορα».

Είναι, πιστεύει, ένα πολιτικό ζήτημα που απαιτεί αλλαγές στους κανόνες για την ιχθυοκαλλιέργεια και αλλαγή στάσης από τους ψαράδες, οι οποίοι στη Νορβηγία δεν έχουν την ίδια παράδοση αλιευμάτων και απελευθέρωσης όπως στη Σκωτία και την Ιρλανδία. «Είναι μια εντελώς διαφορετική νοοτροπία και χρειάζονται χρόνια και χρόνια για να αλλάξει αυτό. Αλλά αν δεν ξεκινήσεις, δεν θα συμβεί ποτέ».

Ο Henrik Wiedswang Horjen, εκπρόσωπος της Sjømat Norge (Νορβηγική Ομοσπονδία Θαλασσινών), που εκπροσωπεί περίπου 700 εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των ιχθυοτροφείων, λέει ότι τα ζητήματα που επηρεάζουν τον άγριο σολομό είναι πολύπλοκα και ότι οι κλειστές μονάδες εκτροφής είναι «πολύ πιο ενεργοβόρες».

«Πάντα δηλώναμε ότι θα λάβουμε σοβαρά υπόψη το μέρος του αντίκτυπου του κλάδου και θα συνεχίσουμε τη στοχευμένη εργασία», λέει. «Η καλλιέργεια σε κλειστές μονάδες είναι πολύ πιο ενεργοβόρα από ό,τι σε ανοιχτά δίχτυα. Μια μετατροπή θα συνεπάγεται σημαντική αύξηση της παραγωγής ενέργειας, η οποία θα έχει σημαντικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο».

Όμως, ο Βέγκαρντ Χέγκεμ, ο πρώην παίκτης της Λίβερπουλ που έγινε αγωνιστής για τον σολομό της Norske Lakseelver (Norwegian Salmon Rivers), λέει ότι η εκτροφή σολομού πρέπει να αλλάξει σε κλειστό περιορισμό και ο ίδιος

Πηγή: The Guardian

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ / Photo by NOAA on Unsplash